Page 172 - Basında Çanakkale Zaferi 1915

Basında
18 MART ÇANAKKALE
ZAFERİ İkdam, 16 Nisan 1915
ZAFERİ
1915-1916

“Güçlü istihkâm ve isabetli topçu atışları Çanakkale’ye taaruzu durdurdu”

Mısır’da büyük tehlike var
İkdam; “Müttefikler Asâkiri Niçin Mısır’a Gönderdiler?” başlıklı haberinde,
bunun sebebini şöyle açıklıyor: “Viyana 12 (M.A) – Montags Ros Gazetesi
Müttefikler askerinin Çanakkale’den celb edilmeleri(nin) İngiltere
hükümeti(nin) mukadderatının en ziyade maruz-ı tehlike bulunduğu Mısır’da
istimal edilmesi lüzumundan münbais (ileri gelmiş) bulunduğunu tahmin etmektedir.”
İkdam, 14.04.1915

General D’amade ve 20 bin asker Gelibolu’dan Mısır’a gönderildi
Müttefik Donanmasının Çanakkale önündeki askerlerini Mısır’a nakletmesi üzerine
Osmanlı basınında çeşitli yorumlar yapılır. Tasfir gazetesi de “Çanakkale Önünden
Mısır’a…” manşeti ve Gelibolu’dan Mısır’a olan mesafeyi gösterir haritalarla şu haberi
yayınlar:
“Dünkü nüshamızın Son Haberler kısmında münderiç olan telgraflar, Müttefiklerin
Çanakkale’ye karşı ihraç eylemek tasavvur-ı vâhisinde bulundukları (25.000)
kişilik heyet-i seferiyenin, kumandanı Ceneral D’amade’yle beraber Mısır’a iade
olunduğunu bildirmekte idiler. 25 veya 30 bin kişilik bir heyet-i seferiye ile Boğaz’ı
ve sahillerini müdafaa eden kahramanları mağlup etmeği ümit etmek, esasen
Müttefikler hesabına, aşikâr ve sarih bir sersemlikten başka bir şey değildi. Diğer
taraftan 5 (18) Mart mağlubiyeti, Müttefiklerin taarruzât-ı bahriyelerinde de
muvaffak olabilmekten uzak kaldıklarını ispat ettiği gibi ve pek zaîf olan heyet-i
seferiyenin kuvvet ve miktarını tezyîd eylemek ümitlerine de birer suretle vedâ‘a
mecbur kaldıkları için, İngilizler, bu kuvve-i seferiyeyi gerisin geriye Mısır’a
yollamaktan başka bir çare bulamamışlardır. (…) Heyet-i seferiyenin başkumandanı
Ceneral D’amade’(ye) gelince, bu adam hayat-ı askeriye(si)nin en mühim safhasını
Fas’ta geçirmiş ve silahsız, müdafaasız Fas mücahidlerini katl u itlaf ile meşgul olmuş
ise de, bu harekâtında bile kolay kolay muvaffak olamamıştı…”
Tasfir-i Efkâr, 11.04.1915

Türk topçusu, düşman taarruzunu duraklattı
İkdam, “Nasıl İtiraf Ediyorlar?” haberinde, taarruzun durmasının sebebini açıklıyor:
“Berlin 14 (K) – Bozcaada’dan (Daily News) gazetesine bildiriliyor: ‘Boğaz istihkâmâtının gayet kuvvetli bir halde bulunması ve
Türk topçularının endaht (atış) hususunda büyük bir sıhhat ve isabet göstermeleri hasebiyle Çanakkale taarruzunun şimdilik
düçar-ı tevakkuf olduğu tasdik ediliyor. Maahaza Düvel-i Müttefika Donanması Kumandanlığı, neticede gaye-i maksûdeye vâsıl
olabileceğini ümid etmektedir.”
İkdam, 16.04.1915

“Torpido uzaklaştırıldı, civara birkaç serseri mermi düştü”
Sabah gazetesi “Çanakkale Boğazı’nda” başlıklı haberinde Çanakkale ve Gelibolu’daki
durumu birer cümleyle özetler:
“Kal‘a-i Sultaniye 2 Nisan – Hava açık, deniz mütelâtımdır (dalgalıdır). Birkaç düşman
torpidosu dün gece zulmetten bilistifade medhal hattına tekarrüp etmek istemiş ise de
tarafımızdan vukû‘ bulan cüz’i mukabele üzerine derhal uzaklaşmıştır.
Gelibolu 2 Nisan – Gelibolu ve civarında sükûn hüküm-fermâdır. Düşman arasıra
Bolayır ve civarına serseri birkaç mermi savuruyorsa da hiçbir zarar îkâ‘ına muktedir
olamıyor.”
Sabah, 16.04.1915

Hasta Adam ayağa kalkıyor…
Çanakkale Deniz Zaferi’ni İttifak basını doğal olarak “İngilizler zarar gördü” şeklinde değerlendiriyordu. İlginç olan,
İ’tilaf basınının da “Almanlar zarar gördü” olarak değerlendirebilmesidir. Tabii her iki tarafa göre de, kazanan kesnilikle
Türklerdi…
Meşhur Punch dergisinde yayınlanan bu karikatür, 18 Mart 1915 zaferini “İngiliz bakış açısıyla” değerlendiriyor:
Karikatürde Kayser Wilhem ile Türkiye’yi temsil eden bir tip görülüyor. Başında “Avrupa’nın Hasta Adamının Karyolası”
yazan bir yatağın başında, Türk, Alman İmparatoruna şunları söylüyor:
“Ben bu yatağı bırakıyorum William. Yerimi almak ister misin?”
Punch, 07.04.1915

172