Page 170 - Basında Çanakkale Zaferi 1915

Basında
18 MART ÇANAKKALE
ZAFERİ Tasfir-i Efkâr, 14 Nisan 1915
ZAFERİ
1915-1916

“18 Mart Türk-Alman silah arkadaşlığını güçlendirmiştir”

“Bunlar Çanakkale’yi zorlayamaz”
“Düşman Zabitanının İtirafâtı” başlıklı haber: “Roma 13 Nisan – Bozcaada’dan
gelen gazeteciler Fransız ve İngiliz zabitanıyla görüştükleri zaman, bunların
Çanakkale’yi zorlamak ihtimalinin mefkûd olduğunu gizlemediklerini
bildirmektedirler.”
Sabah, 14.04.1915

Başlangıçtan 18 Mart 1915’e, savaşın anlamlı bir özeti: (çıkartma eylemleri) tecrübesi yapıldı. Karaya çıkan düşmana
“18 Mart Türk-Alman silah arkadaşlığını güçlendirmiştir” birçok telefat verdirilerek geriye püskürtüldü ve bütün o havali
Gazeteler, savaş sırasında “Osmanlı Heyet-i İstihbariyesi”nden düşmandan tathîr edildi (temizlendi). Aynı zamanda da torpil
gelen, yabancı basından derlenmiş haberleri de yayınlıyordu. taharri gemileri vasıtasıyla Çanakkale Boğazı’nın torpil hattına
Bunlardan biri de “Çanakkale Muhaberâtı” başlıklı olanı, geceleri sokulmak ameliyesine teşebbüs edildi. Düşmanın son
başladığı andan haberin yayınlandığı tarihe kadar tüm ittihaz ettiği tedbir ise ağır gemi topları vasıtasıyla mevzi-i aslîyi
gelişmeleri herkesin anlayacağı basitlikte anlatıyordu. (asıl mevziyi) teşkil eden istihkâmâta büyük mesafâttan ateş
“Boğazlarda şimdiye kadar vukû‘ bulan muharebâta bir nazar; etmek ve aynı zamanda Gelibolu şibh-i ceziresi (yarımadası)
ecnebi bir muh(a)birin mütalaâtı” spotlu haber aynen şöyledir: üzerinden aşırarak aynı hedefleri dövmek oldu. Gayet mahirâne
“Osmanlı Heyet-i İstihbariyesi’nden, aynen derç olunmak üzere intihap edilmiş (seçilmiş) olan Osmanlı batarya mevzileri ve
tebliğ edilmiştir: mezkûr bataryaların gayet mahirane icra ettikleri endirekt
Türkiye’yi muharebeye sevketmeğe ve Şark-ı Karip’te (Yakın endaht (1) düşman sefâininin büyük zâyiâta uğramasını müeddî
Doğu’da) gittikçe muharebenin mihverini teşkil etmeğe sebep (uğramasına sebep) olduğundan düşman ittihaz ettiği (aldığı)
olan, Boğazlar meselesidir. Çanakkale önünde İngilizlerin her iki tedbirde de muvaffak olamadı. Düşman sefâinine isabet
ittihaz ettikleri abluka tedâbiri, daha muhârib bulunmadığı eden Osmanlı mermileri göz ile görülebiliyordu. Bundan
halde İngiliz Amirali tarafından Boğaz haricinde Osmanlı sonraki zamanda torpil toplamak ve Ka‘l’anın projektörlerini
torpidolarının tevkîfi (durdurulması) ve Osmanlı sefâini-i tahrip etmek hususuna da teşebbüs etmişlerse de hiçbir
harbiyesinin tehdidi gibi ahval yirmisekiz Eylül’de Çanakkale muvaffakıyete nail olamamışlardır. Birçok torpil taharri gemileri
Boğazı’nın seddine (kapanmasına) sebep oldu. Bu aralık ‘Goben’ batırıldı. Ve kruvazör ve torpido ve istimbotları hasara uğratıldı.
ve ‘Breslav’ Alman sefâin-i harbiyesinin (savaş gemilerinin) 1 Mart sene 1915’te bu defa başka usullerle bir yeni taarruz
Osmanlıların eline geçmesi, çok zaman sonra mezkûr sefinelerin tecrübesi icra ettiler. Düşman gayet büyük kuvvetler getirdi.
(anılan gemilerin) silahlarının alınması hakkındaki İngiltere Ve bütün Çanakkale istihkâmâtını bazen onbeş zırhlı sefine
teklifâtının (tekliflerinin) reddi ve nihayet İ’tilaf-ı Müselles’in vasıtasıyla yedi saat müddet bombardıman etti. Yevm-i mezkûr
tevsî‘-i daire-i tecavüz etmeleri (tecavüz dairesini genişletmeleri) (anılan gün) Osmanlı Boğaz müdafiîninin muzafferiyet-ı
ahval-ı siyasiyeyi büsbütün bozmuştur. Çanakkale Boğazı’nın kat‘iyesiyle (savunucularının kat‘i zaferiyle) neticelendi. İkisi
seddi suretiyle Rusya’ya mühimmat sevki ve Rusya-yı cenûbî İngiliz ve biri Fransız olmak üzere üç zırhlı ile bir torpido
(Güney Rusya) zehâ’irinin İngiltere’ye geçirilmesi men edilmişti. istimbotu, bir torpil taharri gemisi batırıldı. Bir Fransız zırhlısı
Kafkasya’da Ruslar hududu geçerek Devlet-i Aliyenin hukûk-ı büyük hasara uğratıldı ve bilâhare battı, bir İngiliz zırhlı
hükümranîsine tecavüz etmiş ve bu keyfiyet bütün Osmanlıların kruvazörü gayet ağır hasara uğrayarak iki-üç İngiliz zırhlısı
haysiyetine dokunmuştur. Yüz sene kadar bir zamandır Osmanlı kezâlik (aynı şekilde) ağır yaralandı ve hemen hemen mermi
sefâin-i harbiyesinin cevelân etmediği (dolaşmadığı) Bahr-i isabet etmedik gemi kalmadı. Osmanlı istihkâmâtı yalnız bir
Siyah’ta ahîren ıslah edilen donanmanın dolaşmağa başlayarak top hasarına uğradı. İnsanca cem‘an (toplam) yirmiüç şehid
ihtiyatkârlıklarını tezyîd etmesi (artırması) Rus donanmasının ve elli iki yaralı var idi. Halbuki düşmanın insanca zâyiâtı
tedabir-i tehaffuziyeyi (koruma tedbirlerini) fevkalâde teşdîd 1.500 nefer raddesinde tahmin olunmakta idi. O vakitten beri
ve tezyîd etmelerine (sağlamlaştırma ve artırmalarına) sebep düşman pek bî-hûş (aklı başından gitmiş) ve sükûnetlidir. Gerçi
olmuş ve nihayet yirmisekiz Teşrinievvel’de muhasamâta inkılap İngilizlerin malum olan inatları ve dünyanın en büyük devlet-i
eylemiştir (düşmanlığa dönüşmüştür). Mezkûr muhasamât, bahriyesi bulunmak nokta-i nazarından Boğaz’a bir daha
İ’tilafın diğerleri tarafından da kabul edilmesine ve o aralık taarruz tecrübesinde bulunacağı vârid-i hatır olabilir (hatıra
bir İngiliz harp sefinesinin İzmir’de Osmanlı karakol gemisine gelebilir) ve bu defa karaya asker dökerek taarruzu muhtemel
taarruz etmesine ve Teşrinisani’nin üçünde de Çanakkale ise de mezkûr taarruzun da muvaffakıyetle tetevvüc edeceğini
istihkâmâtının topa tutulmasına müncer oldu. Çanakkaleye hatıra getirmemelidir. İ’tilaf-ı Müselles veyahut daha doğrusu
karşı icra edilen bu ilk düşman taarruzu bir manayı ifade İngilizlerin kuvveti Osmanlıların mukavamet-i kahramanânesi
etmeyip yalnız İ’tilaf-ı Müselles devletlerinin ilan-ı muhasamât karşısında tehlikeye maruz kalmıştır. 18 Mart vakasına bir
ettiklerine alamet olmakta idi. Bundan sonra Çanakkale’ye nazîre olmak üzere Karadeniz Boğazı’nda da istihkâmât
karşı aylarca devam eden müddet zarfında bütün teşebbüsât; toplarının menzili haricinde Rus donanması arz-ı endam etti.
bir İngiliz tahte’l-bahrinin Boğaz’dan duhul (giriş) ile 13 Gayr-i müstahkem sahil kısmına maksadsız ve muvaffakıyetsiz
Kanunuevvel 914’te eski ve kışla ittihaz edilmiş olan Mesudiye bir surette yüzden ziyade mermi attı ve Amiral ‘Eberhard’ın
sefinesinin batırılmasından va aynı suretle ‘Safir’ Fransız tahte’l- artık tarihe geçen meşhur tebrik telgrafıyla çekildi gitti. Ertesi
ahrinin (denizaltısının) Boğaz’da gark olarak mürettebatının esir günü Rus donanması yalnız görünmekle iktifa etti. Ve bidayet-i
düşmesinden ibaret kaldı. Bu esnada adeden dûn (sayıca düşük) seferden (seferin başlangıcından) beri üçüncü defa olmak üzere
bulunan Osmanlı donanması düşmanın kuvvetine îrâs-ı ziyan Ereğli ve Zonguldak limanlarını hiçbir zarar îrâs edemeksizin
ederek (ziyan vererek) Kafkasya harekât-ı askeriyesini himaye ve yalnız bazı bî-çarelerin birkaç hususi hanesini topa tutarak
etmekte bulunuyordu. kemal-i isti‘câl ile (alelacele) Sivastopol’a avdet etti, Devlet-i
19 Şubat 915’te Çanakkale hâricî itihkamâtına karşı açılan Osmaniye Karadeniz Boğazı’nı kapamağa lüzum bile görmedi.
ateşle düşman taarruzunun ikinci safhası başladı. Bu, topu Ve bilakis kendi sefâin-i ticâriyesinin Karadeniz’de seyr ü
az, açık, toprak istihkâmât tarz-ı cediddeki (yeni tarzdaki) seferini muhafaza etmektedir. İstanbul’da efkâr-ı umûmiye gayet
sefâin-i harbiye tarafından bir daha mukabeleye kâdir ol(a) sükûnetlidir, bu kadar insan ve mühimmat ve sefâin sarfı Balkan
mayacak surette ateş altına alınabilirlerdi. Buna rağmen sefâin-i hükümetleri üzerinde hiçbir tesir icra edememiştir. Boğazlar
harbiyenin attığı toplar hedefe vâsıl olamıyorlardı. Bu taarruz meselesinin halli hususundaki eski müşkilat ise artmıştır. 18
yalnız birkaç topu saftan çıkarmış ve fakat bu aralık istihkâmâta Mart’taki hadise ile Osmanlı-Alman silah arkadaşlığı takviye
daha ziyade yaklaşan düşman sefâinine birkaç mermi isabet olunmuştur. Boğazların müdafaasındaki azm-i muvaffakıyet
ettirilmesiyle neticelenmiş bulunuyordu. 25 Şubat’ta hâricî (dış) ve istihsal olunan netice Osmanlı ittifakının ne kadar vâzıh ve
istihkâmâtın iskâtı (susturulması) için taarruz tekerrür etti. Onu harikulade bir kıymeti haiz olduğunu ispat etmiştir.”
müteakipki günler zarfında az kuvvet(in) taarruza teşebbüs
etmesi düşmanın maksadını meydana koydu. Mart’ın birinci (1) Endirek(t) endaht’ın Türkçesi ‘aşırma endaht’tır.
günü hâricî istihkâmât civarına az bir kuvvetle ihraç ameliyatı Tasfir-i Efkâr, 14.04.1915

170