Page 602 - Basında Çanakkale Zaferi 1915

ANAFARTALAR KAHRAMANI
Basında
MUSTAFA KEMAL PAŞA İLE ÇANAKKALE
MÜLAKAT Yeni Mecuma Fevkalade Nüshası, Mayıs 1918
ZAFERİ
1915-1916

“Vaz‘iyeti etrâfıyla anlayabilmek için sabaha kadar cepheyi bizzât dolaştım”

134

alayın “Conkbayırı” ve “Suyatağı” hattın- Buna dâir îcâb eden emirler verildi. Fakat kumandanları, fırka kumandanının ısrârı
dan “26” istikâmetinde ve dar cephe ile bizzât fırka kısm-ı küllîsine mülâki olmayı üzerine ta ki düşman tamâmıyla tard edil-
kesîf olarak düşmanın pek nazik ve mühim tercîh ettiğim için hemen hareket ettim. sin diye savletlerine devam etmişler ve pek
olan sol cenâhına yüklenmesi, iki taburdan Kumandan hemen hareket ediyor. Ve de muvaffakiyetli hücûmlarda bulunmuş-
ibâret olan ... (27)nci alayın da Merkeztepe “Kocadere”de ... (77)nci alaya, ondan son- larsa da düşmanı kâmilen sürememişler.
istikâmet-i umûmiyesinde geniş cephe ile ra da ...’inci alaya mülâki oluyor. Öğleden Gece de pek ilerleyince muhârebe kesilmiş.
düşmana atılması düşmanı ric‘ate mecbûr sonra saat bir raddelerinde “Maltepe”ye Bu anî sükûnet fırsatında düşman karaya
etmiştir. Fakat bence bu tabya vaz‘iyetin- yaklaştığı sırada bazı seslerin kendi ismini yeniden asker çıkarmakta devama başla-

den daha mühim olan bir âmil vardı ki o da mış.
herkesi öldürmek ve ölmek için düşmana çağırmakta olduğunu işitiyor. Seslerin gel- - Demek ki, dedi Paşa, 12/13 gece-
atılmıştı. Bu öyle alelâde bir taarruz değil, diği tarafa yaklaşıyor. Bakıyor ki Kolordu si vaz‘iyet hakkında hiçbir taraftan sahih
herkesin muvaffak olmak veya ölmek az- Kumandanı Esad Paşa ve maiyet-i erkân-ı ma‘lûmât alamıyorum. Gece karanlığından
miyle harekete teşne olduğu bir taarruzdur. harbiyesi. Müşarünileyhe gelmiş olan son dolayı manzara-i harbi gözümden kaybe-
Hattâ ben, kumandanlara şifâhen verdiğim raporu okuyor. Ve görüyor ki bu rapor aynı diyorum. Ve vaz‘iyeti etrâfıyla anlayabil-
emirlerde şunu ilâve etmişimdir: zamanda kendisine de âiddir, ve biraz ev- mek için sabaha kadar cepheyi bizzât dola-

- Size ben taarruz emretmiyorum, öl- vel gelip düşmanın “Kumtepe”ye çıktığını şıyor. Oradan telefon merkezi yapılmasını
meyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar ge- haber veren zâbit bu raporun meâlini söy- emrettiğim “Kocadere”ye geliyorum. Ora-
çecek zaman zarfında yerimize başka kuv- lemiştir. Hâlbuki okuduğu tahrirî rapora da vâkıf olduğum yeni vaz‘iyete göre sağ
vetler ve kumandanlar kâim olabilir. nazaran düşmanın “Kumtepe’ye” çıktığı cenâhtaki ihtiyât kuvvetlerini alıp merke-

Bu sözler Paşa’nın göğsünden o kadar doğru değildir. ze ve sol cenâha yaklaştırıyorum. Ve ken-
azimle çıkıyordu ki muhakkak kumandan - Bakınız bu raporun şifâhen teblîğin- dim de bilâhare (Kemalyeri) unvânını alan
o günü hayâlinde tekrar yaşatıyordu. Çün- de bir “Kumtepe’ye asker çıktı” cümlesinin merkezden muhârebeyi idâre ediyorum.
kü ben de heyecânlanıyordum, muhârebe ilâvesi bütün tetkîk kararlarına değiştirebi- - Muhârebenin yalnız bir gününü din-
vâsıtaları ne kadar ilerlerse ilerlesin, her liyor, ve hem pek mühim surette değiştire- lemek insanın içinde halecânlar, coşkun-
şeyin fevkinde gene rûh azminin, bir gâye biliyor. İşbu sûretle anlaşıldıktan sonra Ko- luklar, her adımda bir fışkıran binlerce
uğruna fedakârlık etmenin bulunduğuna lordu Kumandanı Paşa Hazretleri kararımı beklenmedik zorlukların ağırlığını doldu-

inanıyordum. sordular. ruyordu. Sordum ki:
- Şimdi bu böyle. Efendim? Fakat ak- Mustafa Kemal Paşa da tekmîl kuvvetle - Arıburnu vekâyii yalnız bundan mı
şama kadar daha çok zaman vardı. Bu sı- “Arıburnu”ndaki düşmana taarruza devam ibârettir?
ralarda idi ki .... (9)uncu fırka kumanda- edeceğini arz ediyor. Kolordu Kumanda- Paşa bütün rûhumda dehşetler uyandı-
nından haber getiren bir zâbit düşmanın nı Paşa kabul ediyorlar ve Mustafa Kemal ran o boğuşma sahnelerini, o kan ve barut
“Kumtepe”ye kuvvet ihrâcına başladığını Paşa derhal yanından ayrılıyor, muhârebe kokan manzaraları keşf etmiş tecrübeli bir

ve orada kuvvetimiz bulunmadığını .... meydânına geliyor. ... (77)nci alayı ... (27) adam temkîniyle gülümsedi.
(19)uncu fırkaca bu cihetin nazar-ı dik- - Ne o, yoruldunuz mu? Daha bu, vak‘a-
kate alınmasını, ... (9)uncu fırka kuman- nci alayın solundan düşman sağ cenâhı nın başlangıcıdır. Benim “Arıburnu”nda 12
aleyhine taarruza geçiyor. İhtiyâtlarını,
danının tekmîl kuvvetleriyle “Kirte”ye Nisan dâhil gününden 4 Mayıs dâhil günü-
sahra bataryasını lâzım gelen yerlere yer-
gittiğini bildiriyordu. “Kumtepe”, “Kilidül- ne kadar 23 günlük “Arıburnu Kuvvetleri”
leştiriyor. Kendi de sağ cenâha gidip oradan
bahir”e en yakın ve pek müessir bir nok- Kumandanlığım ve ondan sonra da bütün
tadır. Burasını müsâmaha etmek bütün muhârebeyi idâre ediyor. Bizimkiler o ka- cephenin sağ cenâhında tekrar yalnız ...
maksatları ziyâa uğratabilir. Binâenaleyh dar ilerlemişler ki düşman ric‘atine devam (19)uncu fırka kumandanlığım vardır. Bu

derhal hatırıma gelen şey, “Arıburnu”nda ediyor. Hattâ kısmen sandallara binmekle müddet zarfında birçok vekâyi‘-i harbiye
muhârebeye iştirâk eden kuvvetleri taar- bile iştigal ediyormuş. Fakat akşam olmuş. cereyân etmiştir. Biz yalnız en mühim gün-
ruza devam ettirmek ve fırka kısm-ı küllî- Gecenin hulûlüne kadar muhtelif emirler- leri işâret edebiliriz.
siyle bizzât Kumtepe’ye yetişmek oldu. le hücûma sevk edilmiş olan cüz’-i tâmm Ve önünde duran sigara paketini uzattı.

602