Page 150 - Basında Çanakkale Zaferi 1915

Basında
18 MART ÇANAKKALE
ZAFERİ Tasfir-i Efkâr, 29 Mart 1915
ZAFERİ
1915-1916

“Yeni taktik: istihkâmlar, evvela düşman sefâininin Boğaz’a girmelerine müsaade eylemekte ve sefâin-i mezkure
Boğaz’ın içine girdikten ve müsait mevkilere geldikten sonra gizli bataryalar derhal faaliyete başlamaktadırlar”

“Ceneral Liman von Sanders Paşa, Beşinci Ordu Kumandanı”
Gazetenin aynı başlığı taşıyan haberinde “Çanakkale ve havalisinde mütehaşşid kuvvâ-
yı Osmaniye’den (toplanan Osmanlı kuvvetlerinden) Beşinci Ordu teşkili ve işbu ordu
kumandanlığına, evvelce Birinci Ordu Kumandanı bulunan Müşir Liman von Sanders Paşa’nın
tayini hakkında irade-i seniyye-i hazret-i padişahî şeref-sâdır olmuştur (padişahın yüce iradesi
çıkmıştır).”
Tasfir-i Efkâr, 29.03.1915

Düşmanı hayrete düşüren yeni savunma usulü
“Bir Osmanlı Diplomatının Beyanatı” başlıklı haber, Osmanlı savunması hakkında son
derece ilginç bilgiler içeriyor:
“Politişe Korespondenc gazetesinin Sofya muhabiri, Dersaadet’ten ahîren vâsıl olan bir
Osmanlı diplomatı ile görüşmüş ve müşarünileyh, muhabire beyanat-ı âtiyede bulunmuştur:
‘Asâkir-i Osmaniye bu defa Boğaz’ı yeni bir usul ile müdafaa ediyorlar. Bu yeni usul,
İngilizler ile Fransızları mutlaka düçar-ı hayret eylemiş olmalıdır. Bu usulde istihkâmlar,
evvela düşman sefâininin Boğaz’a girmelerine müsaade eylemekte ve sefâin-i mezkûre
Boğaz’ın içine girdikten ve müsait mevkilere geldikten sonra gizli bataryalar derhal faaliyete
başlamaktadırlar. Bu suretle sefâin-i harbiyenin arkalarından ateş açılmakta ve büyük
hasarât ile ric‘ate mecbur edilmektedir. Düşmanlarımızın Karadeniz’in bir noktasına veyahut
Çanakkale civarına asker çıkarabilmelerine imkan yoktur. Hele Rusya’nın karaya asker
ihracı, büsbütün gayr-i kâbildir. Bunun için Karadeniz’deki hakimiyet-i bahriyenin Rusya’da
olması icap eder. Halbuki vekâyi-i ahîre, hakimiyetin Rusya’da olmadığını ispat etmiştir.
Karadeniz sevâhili (sahilleri) de Çanakkale gibi fevkalâde müstahkemdir.’”

“İstihkâmlarla gemilerin düellosuna şahit oldum”
Tasfir-i Efkâr, “Bir Alman Muhabirinin Ziyaret ve Müşâhedâtı” başlıklı haberinde Berliner Tagblat gazetesinin Çanakkale
muhabirine dayanarak, cephe komutanının bir gününü şöyle anlatıyor:
“Kumandan Paşa’nın müsaade-i lütüfkârânesi sayesinde, ‘Kumkale’, ‘Orhaniye’, ‘Seddülbahir’ ve ‘Ertuğrul’ istihkâmları ile düşman
sefâini (gemileri) arasında vuku bulan muharebede hazır bulundum. Düşman istihkâmâta yüzlerce mermi yağdırdığı halde hiçbir
zarar îkâına muvaffak olamıyordu. Kumandan ile birlikte otomobile râkiben (binerek) “Kumkale” istihkâmına gittik. İstihkâm ile
düşman donanması arasında top düellosu devam eylemekte idi. Refakatımızda bir de tabip bulunuyordu. Mecrûhîn (yaralılar)
geldikçe bunlar, cerîhaların (yaraların) sarıldıkları mahalle, naklediliyordu. Hafif yaralıların yakında bulunan Erenköyü’ne
nakledilmelerine ben de muavenet ettim. Yaralılara burada çay, sigara ve ekmek verildikten sonra Hilal-i Ahmer hastahanesine
naklediliyorlardı. Akşam kararmağa başladığı sırada bir araba tutarak Çanakkale’ye avdet ettim. Kumandan Paşa da henüz dairesine
avdet etmiş idi. Biraz sonra Kumkale’de kendisinden ayrılmış olduğumuz kumandan da geldi. Gece pek geç olduğu halde odasında
kaldım. Müşarunileyh gecenin pek ilerlemiş olmasına rağmen, telefonla bila-ârâm (durmaksızın) istihkâmlara talimat vermekte idi.
Tasfir-i Efkâr, 30.03.1915

“Kaç Gemileri Battı, Kaç Gemileri Hasara Uğradı?”
Osmanlı basınında ilk kez Tasfir-i Efkâr, düşman gemilerinin hasarlarını listeleyerek, “Kaç Gemileri Battı, Kaç Gemileri Hasara
Uğradı?” başlıklı haberiyle okuyucularına duyurur.
“Düşman filosunun 5 Mart’ta Çanakkale’ye vuku‘ bulan hücumunda uğradığı hasarâtın telhîsi (özeti)” spotuyla verilen haberin
fotoğraf-altı yazıları şöyledir: “5 Mart tarihinde Çanakkale’ye İngiliz-Fransız müşterek filosu tarafından vuku‘ bulan umûmî hücum
neticesinde gark olan ve ciddî surette hasara uğrayan gemilerin mecmû‘u (toplamı).”
“Resmin bâlâsında kalın siyah çizgili çerçeveler içine alınan gemiler, gark olan sefâin-i harbiyeyi ve aşağıda ince çizgili çerçeveler
derûnundaki gemilerde hasar-zede olanları göstermektedir” denilen haberde, düşman filosunun 18 Mart hücumu neticesinde
batan ya da hasara uğrayan gemiler hakkında pek çok rivayet olduğu hatırlatılarak, “… muhtelif menâbi‘den tereşşuh eden (çeşitli
kaynaklardan sızan) malumat ve rivayâtı karşılaştırmak suretiyle istihsal ettiğimiz netâyici telhîsan (özetlemek üzere) bâlâdaki
(yukarıdaki) resmi yaptırdığımız gibi batan ve hasara uğrayan gemilerin ebat ve eslihasına (silahlarına) dair icap eden erkâmı
(rakamları) da ber-veçh-i zîr derc eyliyoruz (aşağıda veriyoruz)” deniliyordu. İşte liste:

“Batan Düşman Gemileri”
“Resmin bâlâsında siyah çerçeve içinde beyaz erkâm ile irâe olunanlar (rakamlarla gösterilenler)
Esâmî (İsimler) Hacmi Sürati Topların Mecmû‘u Tarih-i İnşâsı
1. (Bove) Fransız 1.2000 18,2 34 1896
2. (Ocean) İngiliz 1.3150 19 32 1898
3. (Irrezistibıl) ” 1.5250 18,5 34 1898

Mühim Sûrette Hasara Uğrayan Düşman Gemileri
Aşağıda ince çizgiler içinde ve siyah erkâm ile gösterilenler
1. (Cornevalis) İngiliz 1.4200 20 38 1901
2. (Albiyon) İngiliz 1.3150 19 32 1898
3. (Infleksibıl) İngiliz 1.7600 26,5 24 1907
4. (Prens George) İngiliz 1.5150 18,5 36 1895
5. (Sofran) Fransız 1.2730 18 44 1899
6. (Triumpf) İngiliz 1.2000 20 36 1903
7. (Goluva) Fransız 1.1300 18,5 42 1896
‘Goluva’ sefînesi, batmamak (batmaması) için Bozcaada kurbünde (yakınlarında) karaya oturtulmuştur.

Resmin ortasındaki büyük zırhlı
8 (Queen Elizabeth) İngiliz 28.500 25 36 1913”
Tasfir-i Efkâr, 29.03.1915

150