Page 352 - Basında Çanakkale Zaferi 1915

Basında
ÇANAKKALE
KARA SAVAŞLARI The Illustrated London News, 3 Temmuz 1915
ZAFERİ
1915-1916

“Ali Efendi Sineması’nda bugünden itibaren Osmanlı Harbine müteallik fevkalade manzaralar gösterilmektedir”

“Times’ın Hiddet ve Teesürü”
Aynı başlıklı haberde, Times’ın şunları yazdığı bildiriliyor:
“(…) Çanakkale seferi, matlub veçhile ihzâr ve tertip edilemedi (arzu edilen şekilde hazırlanıp
düzenlenemedi). Donanmamızın taarruzu pek erken, kıtaâtımızın muvâsalatı (birliklerimizin
ulaşması) pek geç başladı. Aradaki fâsılada Türkler Gelibolu Şibh-i Ceziresi’ni nâ-kâbil-i teshîr
(ele geçirilemez) bir hale koydular. Bu suretle kara ve deniz kuvvetleri harekâtında görülen
iştirak-i mesâi fîkdânı (ortak çalışma yokluğu), sıhhıye tertibatına varıncaya kadar te’sîrâtını
gösterdi. Büyük miktarda mecruh (yaralı) verilmesi ihtimali zâhir kimsenin hatırına gelmemiş
olmalı ki muktezî (gerekli) hastahanelerin ihzârını (hazırlanmasını) Harbiye Nezareti Bahriye
Nezareti’ni, Bahriye de Harbiye’yi memur zann ederek iki nezaret de bu babda hiçbir şey
yapmamış; bilahare her iki nezaret dahi tertibat-ı sıhhıyenin (sağlık hazırlıklarının) Mısır
Hükümeti tarafından istikmal edildiği zehâbına (tamamlandığı fikrine) düşmüştü. (…)”

Osmanlı harp manzaraları, sinemalarda
“Osmanlı Harbi Manzaraları” başlıklı ilan şöyledir: “Ali Efendi Sineması’nda bugünden itibaren
Osmanlı Harbine müteallik fevkalade manzaralar gösterilmektedir...”
Tasfir-i Efkâr, 18.07.1915

“Terk-i hayat etmiş Türk askerleri gördüm,
bu ölüler ne kahraman, ne yiğit erlerdi”
Tanin, “Fransız Zabitlerinin Türk Askerini Takdiri” başlığıyla
verdiği haberde, “Efrencî Haziran’ın dördünde ve bilahare
onsekizinde ve yirmibirinde Seddülbahir’de cereyan etmiş olan
(Âşı Baba) kanlı muharebelerini musavvir olarak (Times)’ın
muhabir-i mahsusu (Makkenzi) tarafından” gönderilen
telgraftan şu cümlelere yer verir: “Bu hazin Haziran akşamı, bir
siper içinde terk-i hayat etmiş Türk askerleri gördüm. Vatanı
uğrunda feda-yı can etmiş olan bu ölüler ne kahraman, ne yiğit
erlerdi. Garp cephe-i harbinde bulunmuş olan buradaki Fransız
zabitanı bir Türk neferinin iki Avrupalı nefere muadil olduğunu
itiraf ettiler. Her halde bu bir hakikattir ki, müdafaa halinde
bulunan Türk askeri mehîbdir, müthiştir.”
İkdam, 18.07.1915

“Anadolu bataryalarımız, düşman ordugâhına ateş baskını yaptılar”
“Tebliğ-i Resmî”de savaşın 257. günü hakkında şunlar bildirilir:
“4 Temmuz 331 (19 Temmuz 1915) tarihiyle Karargâh-ı Umûmî’den tebliğ olunmuştur:
1- Çanakkale cephesinde: 3 Temmuz’da Arıburnu’nda tarafeynce (iki tarafça) hafif ateş
teati edilmiş ve sağ cenahta bazen sürekli bomba endahtı devam eylemiştir.
Seddülbahir cihetinde sağ cenahımız karşısında düşman tenvir (aydınlatma)
tabancaları kullanarak sabaha kadar hesapsız piyade ve makineli tüfenk ateşleri icra
eylemiştir. Anadolu bataryalarımız 2-3 Temmuz gecesi Tekeburnu ile Seddülbahir’e ve
Morto Limanı civarındaki düşman ordugâhına ateş baskını yaptılar. Bu ateşlerimizle
‘Tekeburnu’nda zuhura getirilen bir yangın sabaha kadar devam etmiş ve arasıra
infilak sadaları işitilmiştir. Bu bataryalarımız 3 Temmuz’da tekrar Seddülbahir
civarında düşman ordugâhını topa tutarak büyük bir karışıklık husule getirmiş ve kısa
bir müddet için Tekeburnu insandan hâlî kalmıştır. (…)”

“Adalar Denizi’nde Düşman Sefâin-i Harbiyesinin Mikdarı”
Tanin, Frankfurter Caytung’tan naklen aşağıdaki haberi geçer: “… Times gazetesinin
muharrir-i bahrîsi... Çanakkale bombardımanına ibtidâr olunan (başlanan) tarihten
yani 19 Şubat’tan beri Adalar Denizi’nde tahminen kırk sekiz sefine-i harbiye mevcut bulunduğunu söylemektedir. Bunların
onsekiz tanesi İngiliz, zırhlısı olup (Triumph), (Irrezistıbıl), (Golyat), (Oşen) ve (Majestik) namında beş tanesi torpillenerek
veya torpile çarparak garkedilmiştir. Bu 18 zırhlıdan maada elyevm (günümüzde) Adalar Denizi’nde 9 İngiliz kruvazörü, 4
Fransız kruvazörü, bir Rus kruvazörü (Askolt), 1 İngiliz monitörü ve 5 İngiliz torpido muhribi vardır.”
Tanin, 18.07.1915

İngiliz basını, Gelibolu için “olağanüstü yiğitlik” tabirini kullanıyor
London News, fotoğrafların yanı sıra askerlerin yanındaki çizer muhabirleri vasıtasıyla savaş sahnelerinin çizimlerini yayınlar.
Bu çizimlerden iki tanesini “Gelibolu sarp kayalıklarının taarruzu: Olağanüstü bir yiğitlik” başlığıyla yayınlar. İstisnasız
bütün haberlerde Avustralyalı ve Yeni Zelandalı askerlerden kahraman ve yiğit olarak bahsedilme geleneği burada da devam
eder: “(Üstteki çizim) Avustralyalı ve Yeni Zelandalı süngüleri Kabatepe yolunu temizliyor: Ordunun ayağını sağlamlaştıran
destansı bir darbe / (Alttaki çizim) Mağlup Türklerin apar topar sürülmesi: Kıyı savunmacılarının sonunda kaçtığı sarp
boğaz…”
The Illustrated London News, 03.07.1915

352