Page 20 - Basında Çanakkale Zaferi 1915

Basında
OSMANLI’DA ÇANAKKALE
SEFERBERLİK Servet-i Fünun, 13 Ağustos 1914
ZAFERİ
1915-1916

Savaşın uğursuz yüzü görünüyor...

Hilal-i Ahmer göreve hazır…
Savaşın kaçınılmaz olduğu ve Osmanlı’nın da gireceği
netleştikten sonra, gazetelerde savaşa ne kadar hazır
olduğumuza dair yayınlar yapılmaya başlanır. Ordunun
gücü, Hilal-i Ahmer, yani Kızılay’ın hazırlıkları vb. konularla
ilgili çeşitli bilgiler yer alır. Özellikle Hilal-i Ahmer,
defalarca manşetleri süsler. Böylece milletin moralinin
yüksek tutulması hedeflenir. 27 Ağustos 1914 tarihli Serveti
Fünun’un bu kapağı da sözkonusu “moral” yayınlardan
biridir…
Gazetenin yayınlandığı tarihten üç gün sonra, 30 Ağustos
1915’te Alman sahil topçu müfrezesi, Çanakkale Boğazı’nın
her iki yakasındaki istihkâmlarda göreve başlar. Bu
istihkâmların komutasına ise Alman Amiral Von Usedom
atanır.
Servet-i Fünun, 27.08.1914

“Asker olanlar silah altına”
İkdam ise seferberlik emrini foto
muhabiri Ferid İbrahim’in çektiği
bir fotoğrafı kullanarak bildirir. Köşe
başında duvara asılı bildiriyi okuyan
İstanbulluları gösteren fotoğrafın
altında ise “Şehrimizde seferberlik
tezahüratı: Cihet-i askeriyeden
duvarlara ta‘lik edilen (asılan)
davetnameler karşısında… Seferberlik
var! Asker olanlar silah altına…”
ibareleri yer alıyordu.
İkdam, 06.08.1914

Savaşın uğursuz yüzü görünüyor…

28 Haziran 1914 günü Avusturya-Macaristan İmparatorluğu veliahtı Ferdinand’ın, bir Sırp milliyetçisi tarafından
öldürülmesinin ardından, durumun yatıştırılması ve bir savaşın başlamaması için gerçekleştirilen diplomatik çabalar
sonuçsuz kalır ve 28 Temmuz’da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Sırbistan’a savaş ilan eder.
Hemen ardından 2 Ağustos tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile Almanya, Çarlık Rusyası’na karşı bir antlaşma imzalar.
Ertesi gün, yani 3 Ağustos tarihinde Bahriye Birinci Lordu Winston Churchill, Birleşik Krallık tarafından üretilen iki Türk
gemisine el koyar. Aynı gün Almanya’da Fransa’ya savaş açar.
4 Ağustos 1914’te Osmanlı İmparatorluğu, Boğazlar Antlaşması gereği, İstanbul ve Çanakkale boğazlarını tüm savaş
gemilerine kapalı tutacağını ilan eder. Aynı gün Almanya Belçika’ya saldırırken İngiltere de Almanya’ya karşı savaş ilan eder.
İki gün sonra 6 Ağustos 1914’te bu kez Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Çarlık Rusyası’na savaş ilan eder.
Ve nihayet 10 Ağustos 1914 tarihinde Alman savaş gemileri Goben ve Breslav, Akdeniz’de İngiliz donanmasından kaçarak
Çanakkale Boğazını geçerler. 28 Ekim tarihinde Odessa ve Sivastopol Limalarını bombalayacak olan bu gemiler, mürettebatı
Alman kaldığı halde 16 Ağustos’ta Osmanlı Donanması saflarına katılır.

İşte tam bu günlerde, Goben ve Breslav gemilerinin Çanakkale Boğazı’nı geçerek Marmara Denizi’ne girmesinden üç gün
sonra yayınlanan Servet-i Fünun gazetesi “savaşın uğursuz yüzünü” kapağına taşır:
“Harbin çehre-i meş’umu”, yani savaşın uğursuz yüzü… İngilizce bir yayından alındığı anlaşılan çizimdeki trampetin
üzerinde İngilizce, resim altında ise Fransızca olarak aynı sözcük vardır: “Savaş!”
Servet-i Fünun, 13.08.1914

20