Page 476 - Basında Çanakkale Zaferi 1915

Basında
TURKUVAZ TAHTE’L-BAHRİ / ÇANAKKALE
MÜSTECİB ONBAŞI Tesvir-i Efkâr 31 Ekim 1915
ZAFERİ
1915-1916

“Çanakkale’de gark edilen (Turkuvaz) namındaki Fransız tahte’l-bahri,
şimdiye kadar batırdığımız onuncu düşman tahte’l-bahridir”

Türk askerinin gururu: Müstecib Onbaşı Tahte’l-bahri
İkdam, Çanakkale’de düşmana kahramanca geçit vermeyen Türk askerinin,
en büyük başarılarından birinin simgesel resmini yapar. Düşmandan ele
geçirilen Turkuvaz Tahte’l-bahrinin adı Müstecib Onbaşı olarak değiştikten
sonraki halini gösteren, Türk sancaklı bir çizimini okuyucularına takdim eder.
Çizimin altında ise yalın bir ifade yer alır: “Müstecib Onbaşı Tahte’l-bahri”
İkdam, 12.11.1915

Avcısı Müstecib Onbaşı’nın adını alan denizaltı, halkın ziyaretine açılıyor
Turkuvaz Tahte’l-bahrini avlayan Türk askerinin adı Müstecib Onbaşı’dır. Onun
cesaretli girişimiyle ele geçirilip mürettebatı da esir edilen tahte’l-bahr, İstanbul’a
götürülür ve halkın ziyaretine açılır. Denizaltıya da “Müstecib Onbaşı adı
verilir. Sabah gazetesi, bu yeni gelişmeyi “Müstecib Onbaşı’yı Ziyaret” başlığıyla
haberleştirip “Asker Ailelerine Yardımcı Hanımlar Cemiyeti’nden” konuya ilişkin
yapılan açıklamayı duyurur: “Çanakkale önünde mürettebat ve zabitanıyla
beraber esir edilerek bu kere şecî‘ sayyâdının (cesur avcısının) ismine nispetle
Müstecib Onbaşı’nın, sabık Turkuvaz Fransız tahte’l-bahrinin bir-iki güne kadar
istihzarat-ı lazimesi ikmal olunarak (gerekli hazırlıkları tamamlanarak) arzu
edenlere ziyaret ettirilmesi ve hasılatının Asker Ailelerine Yardımcı Hanımlar
Heyeti’ne terk ü tahsisi Başkumandan Vekili Paşa Hazretleri’nin müsaade-i
celilerine iktiran etmiştir (kalmıştır). Heyet-i mezkure (anılan heyet) tarafından
tertip ve ihzar olunan birer liralık duhuliye (giriş) biletleri esâmîsi âtide muharrer
mevâkide füruht edilmektedir (aşağıda yazılı mevkilerde satılmaktadır). Ziyaret
günleri ayrıca neşr (yayınlanacak) ü ilan edilecektir.
Sabah, 13.11.1915

İşte Turkuvaz esirleri…
Harp Mecmuası, Müstecib
Onbaşı’nın avladığı Fransız
tahte’l-bahri Turkuvaz’ın esir
edilen mürettebatının fotoğrafını
yayınlar. İstanbul’da tutulan esirlerin
fotoğrafının altında ise şunlar
yazmaktadır: “Müstecib Onbaşı’nın
nişanıyla avlanan ‘Turkuvaz’ tahte’l-
bahri’nin esir mürettebatı.”
Harp Mecmuası, 14.01.1916

“Turkuvaz, batırdığımız onuncu denizaltı”
Fotoğraf altında “Bugünkü Tebliğ-i Resmî’de Çanakkale’de topçularımız tarafından gark u nâbûd edildiği zikr olunan Fransız
tahte’l-bahri (Turkuvaz)” açıklamasında bulunan Tesvir-i Efkâr, “Batırdığımız Onuncu Düşman Tahte’l-bahri” başlıklı ve
fotoğraflı haberinde şu bilgileri aktarır: “Çanakkale’de gark edilen (Turkuvaz) namındaki Fransız tahte’l-bahri, şimdiye kadar
batırdığımız onuncu düşman tahte’l-bahridir. Sefine-i mezkure (anılan gemi) 2 Kanunusani 330 tarihinde yine Çanakkale’de
gark olan (Safir) sistemindedir. Fransızlar 1906 ve 1908 seneleri arasında inşa eyledikleri altı tahte’l-bahre ber-veçh-i âti
eşcâr- (ahcâr-ı) kıymettar esâmisini (değerli taşların isimlerini) vermişlerdir. (Zümrüt), (Aynüşşems), (Yakut), (Zebercet),
(Safir), (Firuze)…”
“Mürettebatı esir edildi”
Gazete birinci sayfadan yer verdiği savaşın 368. Günkü “Tebliğ-i Resmî”sinde de Turkuvaz tahte’l-bahri ile ilgili şu resmî
bilgileri neşreder:
“17 Teşrinievvel 331 (30 Ekim 1915) tarihiyle Karargâh-ı Umûmî’den tebliğ olunmuştur:
1- Çanakkale cephesinde bugün (Turkuvaz) ismindeki Fransız tahte’l-bahri Çanakkale’de topçularımız tarafından batırıldı.
İki zabitle 24 neferden ibaret olan mürettebatı esir edildi. (…) [Turkuvaz tahte’l-bahri evvelce tarafımızdan batırılan Safir
nam Fransız tahte’l-bahri sistemindedir.]”
Tesvir-i Efkâr, 31.10.1915

476