Page 266 - Basında Çanakkale Zaferi 1915

Basında
ALMAN DENİZALTILARI ÇANAKKALE
ÇANAKKALE BOĞAZI’NDA Tasfir-i Efkâr, 28 Mayıs 1915
ZAFERİ
1915-1916

“Çanakkale’ye en son sistem Alman denizaltıları geldi”

“İngilizler, Alman tahte’l-bahrleri ve Türk istihkâmları
önünde mağlup olacak”
Osmanlı basınında Alman tahte’l-bahrleri (denizaltıları) ile ilgili
ilk haberlerden biri, İkdam’da “Tahte’l-bahrlerle İstihkâmlar
Önünde…” başlığıyla yer alır: “(Noye Fraye Prese) gazetesi, şu fikirde bulunuyor: ‘Dünyanın en büyük devlet-i bahriyesi Alman
tahte’l-bahrlerinin ve Çanakkale istihkâmlarının önünde mağlup olacaktır.”
İkdam, 22.03.1915

“İki Alman tahte’l-bahri, Cebelitârık’a gelmiş”
Mart’ın son haftasına girilirken, Alman tahte’l-bahrlerinin Çanakkale’ye doğru yola
çıktıkları haberleri gelir. Sabah, bu gelişmeyi “Cebelitarık’a Gelmişler” manşetiyle
duyurur: “Kolonya 22 Mart – 15 Mart tarihiyle Paris’ten Kölnişe Caytung (Kölnische
Zeitung) gazetesine iş‘âr olunuyor (bildiriliyor): “Deba Gazetesi mevsuk menbaa (güvenilir
birkaynağa) atfen Cebelültârık sularında iki Alman tahte’l-bahri bulunduğunu ihbar
ediyor. Bu tahte’l-bahrler iki İngiliz İngiliz sefine-i harbiyesini takip etmişler ve birkaç saat
teahhurla mahall-i mezkûra vâsıl olmuşlardır (gecikmeyle anılan mahalle ulaşmışlardır).
İngiliz me’mûrîni keyfiyete vâkıf iseler de bu hususta harf-i vâhid ifşâ etmiyorlar (tek bir
harf söylemiyorlar).”
Sabah, 24.03.1915
“Tahte’l-bahrler geldi, İngiliz gemileri kaçıyor”
Sabah’ın “İngiliz Sefâini Kaçıyor” haberi, Alman tahte’l-bahrlerinin ne büyük iş yaptığını
gösteriyor: “Viyana 29 Mayıs – Burada alınan haberlere göre bir Alman tahte’l-bahri
Agamemnon sisteminde bir İngiliz zırhlısını torpillemiştir. Zırhlı İmroz adasına cerr
edilmiştir (çekilmiştir). Bunu müteakip İngilizler tahte’l-bahrlerin yeni taarruzâtından
(saldırılarından) korkarak Boğaz’daki bilcümle zırhlıları uzağa çekmişlerdir. Boğaz önünde yalnız birkaç torpido muhribi
kalmıştır. Diğer zırhlılar Adalar Denizi’ndeki körfezlere çekilerek kapanmışlardır.”
Sabah, 31.05.1915

Nihayet beklenen haber gelir. Haberi, “Alman Tahte’l-bahrleri Çanakkale’de!”
manşetiyle duyuran Tasfir-i Efkâr, tahte’l-bahrleri tanıtan resimler de yayınlar.
“En son sistem bir Alman tahte’l-bahrinin aksam-ı dahiliyesi”ni gösteren
fotoğraf ile “Bir tahte’l-bahrin, (Pereskop) tesmiye olunan boru şeklindeki aynalı
alet-i rü’yeti (gözetleme aleti) ile denizin sathındaki sefâin-i harbiyeyi ne suretle
tarassut ettiğini gösterir mukatta‘ resim (kesit resim)” altyazılı çizim yer alır.
Haber ise özetle şöyledir: “Muharebe-i hâzıranın bidâyetinden (şimdiki
muharebenin başlangıcından) beri Almanların fünûn-ı harbiye ve askeriyece
cidden pek şayan-ı hayret terakkiyât (ilerleme) ve tekemmülât (gelişmeler)
vücuda getirdiklerini görmeğe alışmış olmakla beraber Karargah-ı Umûmî’nin
dün Alman tahte’l-bahrlerinin Çanakkale pîşgâhına kadar geldiklerine ve İngiliz
sefâinini birer birer batırmağa başladıklarına dair verdiği malumat bizi yeniden
yeniye derin hayretlere ilkâ etmekten (düşürmekten) hâlî kalmadı. (…)
… Her halde İngiliz ve Fransızların yakın zamanda bahren ve berren (denizde
ve karada) büyük bir hezimete uğramaları pek me’mûl ve muntazardır
(düşünülen ve beklenendir). Alman tahte’l-bahrlerine gelince onlar hakkında
evvelce de söylediğimiz veçhile hiçbir Alman salnamesinde malumat yoktur.
Yalnız en yeni neşredilen salnamelerde 29 tane inşa edilmiş tahte’l-bahrler
bulunduğu ve ‘birçoklarının da derdest-i inşa olduğu’ muharrer idi. İhtimal ki
bu defa Çanakkale’ye gelen tahte’l-bahrler bu yeni inşa edilenlerdendir.”
Haberde ayrıca, “(Majestik)in ne suretle torpillendiğini irâe eder (gösterir) bir
diğer resm”i de yayınladıkları vurgulanıyor.
Tasfir-i Efkâr, 28.05.1915

Alman tahte’l-bahrleri,
Akdeniz’de ortaya çıktı
Tanin, aynı nüshada“Tahte’l-bahr Korkusu”
manşetiyle ikinci bir tahte’l-bahr haberine
daha yer veriyor: “Sofya, 15 (M.A) – Atina’dan
bildiriliyor: Bahr-i Sefid’de (Akdeniz’de) Alman
tahte’l-bahrlerinin zuhuru (ortaya çıkması)
hakkında deverân eden şâyiât (şayialar) Fransız ve İngilizler arasında büyük bir heyecan husule getirmiştir. İngiliz kumandanı
tarafından gazetelere tebliğ edilen bir beyannamede mezkur tahte’l-bahrlerii gark veya ihbar edecek olanlara büyük mükafat va‘d
edilmektedir.”
Tanin, 16.05.1915

Yenilmez Denizaltıların Savaşı
Birinci Dünya Savaşı uçak ve denizaltıların öneminin anlaşıldığı bir savaş oldu. Tabii özellikle Batı Avrupa’daki cephe
savaşlarını sonlandıracak tankın… Ancak deniz savaşlarında ve tabii ki Çanakkale’de denizaltıların önemli bir etkisi oldu.
Alman dergileri de zaman zaman denizaltıları kapaklarına taşıyorlardı:
Fotoğraf altı: “Alman denizaltı düşman arıyor. (Prof. Willy Stöwer çizimi.)”
Berliner Illustrierte Zeitung, 14.02.1915

266